Oude hygiënegewoontes
In de oudheid hadden de Romeinen een originele aanpak voor hun hygiënische behoeftes. Ze maakten gebruik van een “tersorium”, een stok met een spons eraan vast, die in zout water of azijn werd gedrenkt. Na gebruik werd dit apparaatje schoongemaakt en opnieuw ingezet, wat al wijst op een vroege vorm van hergebruik. Ondertussen vertrouwden de Grieken op wat simpelere middelen. Afhankelijk van hun sociale status en wat er lokaal gangbaar was, gebruikten ze hun hand, gladde stenen of zelfs preibladeren (de bladeren van de prei).
Ook tijdens de Middeleeuwen bleef het zorgen voor jezelf belangrijk, al hing dat vaak af van het seizoen en van wat er beschikbaar was. Mensen gebruikten hooi, bladeren of een stukje van hun hemd. Zo laat de geschiedenis zien hoe inventief men kon zijn voordat de moderne gemakken bestonden.
Hygiëne en maatschappelijke status
De Renaissance bracht nieuwe materialen en technieken voor persoonlijke hygiëne, vooral voor de rijken. De welgestelde burgerij gebruikte “étoupe”, een vezelig weefsel gemaakt van hennep en linnen. Sommigen kozen zelfs voor luxe stoffen zoals fluweel of satijn. Zo was er bijvoorbeeld de Comtesse du Barry, die kantendoekjes gebruikte voor haar persoonlijke verzorging.
In die tijd was papier een luxeartikel, bestemd voor boeken en brieven. Omdat papier zo duur was, was het geen optie als toiletpapier, waardoor men moest improviseren met andere materialen.
Gebruik van papier
Hoewel papier prijzig was, vond het toch zijn weg naar latrines – zij het in losse vellen. Er zijn zelfs fragmenten van manuscripten gevonden op dergelijke plekken, wat erop wijst dat gebruikte brieven hergebruikt werden als een vroeg toiletpapier. Tot ver in de vorige eeuw grepen veel mensen naar kranten of catalogi, omdat deze goedkoop en makkelijk verkrijgbaar waren.
De komst van modern toiletpapier
Een echte doorbraak kwam in 1857, toen Joseph Gayetty speciale papiervellen lanceerde die bedoeld waren voor persoonlijke verzorging. Deze vellen werden per pakje verkocht en waren in die tijd echt vernieuwend. Later kwamen de gebroeders Scott met het idee om de vellen om een rol te wikkelen, zodat ze makkelijk van elkaar af te scheuren waren. Deze uitvinding kwam op een moment dat sanitaire voorzieningen in opkomst waren, waardoor toiletpapier al snel een vast onderdeel in huis werd.
Technologische en maatschappelijke veranderingen
Het oude gebruik laat zien hoe creatief mensen konden omgaan met beperkte middelen en hoe hun hygiënegewoontes werden bepaald door wat betaalbaar en voorhanden was en hoe comfortabel men wilde leven. De ontwikkeling van toiletpapier is niet alleen een verhaal over technologische vernieuwing, maar ook over hoe de samenleving veranderde.
De omslag van primitieve hulpmiddelen naar modern toiletpapier toont aan hoe we voortdurend op zoek waren naar meer comfort en een eenvoudigere manier van leven. Als we hier even bij stilstaan, zien we hoe al die kleine vernieuwingen hebben bijgedragen aan een betere kwaliteit van ons dagelijks leven.
